चिपळूण: कोकणातील चिपळूणच्या सुपुत्रीने सागराच्या तळाशी पोहचून भारताचे नाव जगाच्या नकाशावर झळकवले आहे. समृद्धी राजू देवळेकर ही महाराष्ट्रातील एकमेव महिला फ्रीडायविंग प्रशिक्षक, ज्यांनी आपल्या जिद्द, चिकाटी आणि निसर्गप्रेमाच्या जोरावर हे यश संपादन केले आहे. चिपळूणच्या उबाठा येथील शिवसेनेचे माजी शहरप्रमुख आणि नगरसेवक राजू देवळेकर यांची ही कन्या असून, तिच्या कुटुंबाला आणि कोकणाला तिचा अभिमान वाटावा असे हे यश आहे.
समृद्धी आता प्रमाणित PADI फ्रीडायविंग इन्स्ट्रक्टर बनली आहे. ही पदवी मिळवणाऱ्या भारतातील ती अत्यल्प महिलांपैकी एक आहे. फ्रीडायविंग ही अशी जलक्रीडा आहे जिथे कोणत्याही ऑक्सिजन सिलेंडरचा वापर न करता केवळ एका श्वासावर समुद्राच्या तळाशी पोहोचले जाते. ही फक्त शारीरिक ताकदीची कसोटी नसून, मानसिक स्थैर्य, आत्मनियंत्रण आणि निसर्गाशी असलेल्या एकात्मतेची साधना आहे. समृद्धी एका श्वासावर तब्बल १२० फूट खोल पाण्यात डाइव्ह करते आणि तब्बल चार मिनिटांहून अधिक वेळ श्वास रोखून ठेवू शकते ही अत्यंत दुर्मिळ आणि असामान्य क्षमता मानली जाते.
तिचं आयुष्य सुरुवातीला आकाशाशी जोडलेलं होतं. ती एक ट्रेनी पायलट होती. मात्र, समुद्राशी झालेलं नातं इतकं गहिरे झालं की तिने पंखांमधून पाण्याकडे झेप घेतली आणि आपलं आयुष्य फ्रीडायविंगसाठी अर्पण केलं. “समुद्रानं मला बोलावलं, आणि मी त्या सादेला उत्तर दिलं,” असं ती हसत सांगते. फ्रीडायविंग तिच्यासाठी केवळ एक खेळ नाही, तर ती एक जीवनशैली, एक ध्यानधारणा आहे.
नुकतीच समृद्धीने फिलिपिन्समधून आंतरराष्ट्रीय पातळीवरील फ्रीडायविंग प्रशिक्षण आणि प्रमाणपत्र पूर्ण केले. त्यानंतर ती सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील कुडाळ येथे “डायव्हर्स ऑफ विंगोरीया” या संस्थेसोबत प्रशिक्षक म्हणून कार्यरत झाली आहे. तिथे भारत आणि परदेशातील अनेक विद्यार्थी तिच्याकडून प्रशिक्षण घेत आहेत. फ्रीडायविंगद्वारे श्वासावर नियंत्रण, आत्मविश्वास आणि समुद्राशी नातं जोडणं शिकवणं हे तिचं ध्येय आहे.
समृद्धीच्या म्हणण्यानुसार, “भारतीयांमध्ये फ्रीडायविंगसाठी अफाट क्षमता आहे. योगाभ्यास, प्राणायाम आणि आत्मनियंत्रणाची परंपरा आपल्या रक्तात आहे. योग्य मार्गदर्शन आणि प्रशिक्षण मिळाल्यास आपण जगात सर्वोत्तम फ्रीडायव्हर्स घडवू शकतो.” ती सांगते की, भारतात फ्रीडायविंग अजून फारसं प्रचलित नाही, पण
हाच खेळ तिला आपल्या देशात लोकप्रिय करायचा आहे.
पायलटपासून फ्रीडायव्हर आणि आता प्रशिक्षक हा तिचा प्रवास प्रेरणादायी आहे. तिच्या मेहनतीने आणि दृढ इच्छाशक्तीने ती अनेक तरुणांसाठी प्रेरणास्त्रोत ठरत आहे. चिपळूणसारख्या छोट्या शहरातून आंतरराष्ट्रीय जलक्रीडा क्षेत्रात झेप घेणारी ती पहिली महिला ठरली आहे. तिच्या यशामुळे केवळ कुटुंबाचाच नव्हे, तर संपूर्ण कोकण आणि महाराष्ट्राचा अभिमान वाढला आहे.
समृद्धी लवकरच भारतात स्वतःचं फ्रीडायविंग प्रशिक्षण केंद्र सुरू करण्याच्या तयारीत आहे. तिचं स्वप्न आहे की भारतातील प्रत्येक किनारपट्टीवरील युवक-युवतींनी समुद्राशी एकरूप होऊन या खेळात आपली ओळख निर्माण करावी. ती केवळ प्रशिक्षक नाही, तर “ब्रिज टू द ओशन” बनून लोकांना निसर्गाशी जोडण्याचं कार्य करत आहे.
“एका श्वासात समुद्राच्या तळाशी पोहोचणं म्हणजे स्वतःच्या मनाशी संवाद साधणं आहे,” असं ती सांगते. आज समृद्धी देवळेकर हे नाव केवळ एका खेळाशी मर्यादित राहिलेलं नाही, तर भारतीय महिलांच्या कर्तृत्वाची ओळख बनलं आहे. तिचा प्रवास हे सिद्ध करतो की जिद्द आणि आवड असेल, तर लाटा देखील आपला मार्ग बनवतात.
